Hôm thứ Năm vừa qua, trưởng ban Nhân quyền Liên Hợp Quốc đã chỉ trích Trung Quốc vì đã không bắt giữ Tổng thống Sudan Omar al-Bashir trong chuyến thăm Trung Quốc trong tuần này. Tòa án Tội phạm Quốc tế đang truy nã ông Bashir vì tội diệt chủng và tội ác chống lại loài người liên quan đến cuộc nội chiến ở Darfur.


WANTED GUEST: Ngày 29 tháng 6 tại Bắc Kinh Trung Quốc, trong chuyến thăm bốn ngày của Tổng thống Sudan Omar al-Bashir tới Trung Quốc, Omar al-Bashir đã duyệt đội quân danh dự quân đội Trung Quốc trong lễ đón tại Đại sảnh đường Nhân dân. (Liu Jin-Pool/Getty Images)
Thay vào đó, ông Bashir lại nhận được lễ đón trọng thể cấp quốc gia từ phía Trung Quốc, với thảm đỏ và đội quân danh dự. Ông Bashir đã ở Trung Quốc để gặp lãnh đạo Trung Quốc Hồ Cẩm Đào và các quan chức cộng sản cao cấp khác.

Theo hãng tin AFP, Cao ủy LHQ về Nhân quyền, bà Navi Pillay, tại một cuộc họp báo ở Geneva cho biết: "Mỗi chính phủ có một nhiệm vụ và trách nhiệm, bao gồm cả Trung Quốc, nhằm hỗ trợ tòa án Quốc tế trong việc đưa những cá nhân bị truy bắt vì những cáo buộc vi phạm, ra công lý".
Bà nói: "Thật thất vọng khi các nước không thực thi trách nhiệm này… Trong trường hợp này có một khả năng để đảm bảo rằng ông al-Bashir có thể sẽ phải hầu tòa".
Al-Bashir đang bị Tòa án Quốc tế La Hay (ICC) truy nã về 5 tội ác chống lại nhân loại, 2 tội ác chiến tranh và 3 tội danh diệt chủng, bị cáo buộc trách nhiệm trong vụ giết hại 300.000 người dân ở khu vực Darfur của Sudan.

Trong khi al-Bashir cự tuyệt cáo buộc của ICC, ông đã không thể đi đến hầu hết các quốc gia trên thế giới, nơi ông có thể sẽ bị bắt và bị dẫn độ tới Hà Lan để xét xử.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Victoria Nuland tại một cuộc họp báo đã phát biểu: «Chúng tôi tiếp tục phản đối những lời mời, sự tạo thuận lợi, hỗ trợ cho chuyến đi bởi các nguyên cáo ICC … Chúng tôi đã thúc giục Trung Quốc gia nhập cộng đồng quốc tế trong cuộc kêu gọi Sudan hợp tác đầy đủ với ICC.»

Theo một nghiên cứu của Tổ chức Nhân quyền Human Rights First (HRF): Trung Quốc là nhà cung cấp vũ khí chính của Sudan, cả hai loại vũ khí nhẹ và vũ khí trên không bao gồm máy bay ném bom, bộ binh và xe tăng chiến đấu. Theo điều tra, rất nhiều loại vũ khí này đã được sử dụng ở Darfur.

Cũng theo nghiên cứu của HRF, phần lớn tài chính của Sudan cho việc mua bán vũ trang lấy từ lợi nhuận xuất khẩu dầu sang Trung Quốc, dẫn đến phần nhiều trong số tiền này quay thẳng trở lại Trung Quốc.

Chuyến thăm của ông Al-Bashir tới Trung Quốc diễn ra chỉ vài ngày trước sự chia cắt chính thức miền Nam và miền Bắc Sudan vào mùng 9 tháng 7, sau một cuộc trưng cầu vào tháng Giêng năm nay sau nhiều thập kỷ nội chiến. Theo các nhóm nhân quyền, quân đội chính phủ dưới sự chỉ huy của ông al-Bashir đã liên tục dùng vũ lực chống lại dân thường trong khu vực biên giới nhiều dầu, bao gồm cả đánh bom bằng máy bay.